(SeaPRwire) –   “Nagiging mas malala, nagiging mas malala, nagiging mas malala,” sabi ng isang lalaki sa Digital tungkol sa kabuuang kaguluhan na naganap sa Haiti.

Mga eksena ng mga kabataang lalaki na tumatakbo sa kabisera ng Port-au-Prince na may baril, mga sasakyan na nasusunog at mga bangkay sa kalye ang nagpalaganap sa mga ulat ng midya sa nakaraang linggo habang ang mga gang.

“Nasa isang war zone kami,” ayon kay Jonathan, isang Haitiano sa ilalim ng pseudonimo, ayon sa Digital.

Naging sobrang delikado na ang sitwasyon sa seguridad sa Port-au-Prince kaya lumalabas na ang mga Haitiano at Amerikano mula sa karahasan ng mga gang.

Matagal nang nang-aapi ang mga gang sa pribadong tirahan upang magnakaw at mag-exercise ng kontrol sa ilang komunidad, madalas sa pamamagitan ng sobrang karahasan, panggagahasa at pagpatay. Ngunit ngayon, paliwanag ni Jonathan, wala nang ligtas na komunidad sa ilalim ng kasalukuyang truce na itinatag ng mga gang.

Sa nakapanlulumong detalye, inilarawan ni Jonathan kung paano siya at isang kapitbahay ay nalaman noong Lunes ng umaga na maaaring bumaba ang isang grupo ng mga gang sa ilalim ng pansamantalang truce sa kanilang nakagatong na komunidad upang hindi lamang magnakaw sa mga bahay kundi gamitin din ang mga daan sa komunidad upang makalusot sa isang highway na sinasakop ng kompetensiyang mga gang.

Sabay silang nag-bunker down kasama ang kanilang mga pamilya.

“Mayroong hindi bababa sa 100 na lalaki na pataas-baba [sa kalye],” ani Jonathan. “Lahat may baril.”

Siya at ang kanyang kapitbahay ay nagmasid kung paano pinipilit ng mga miyembro ng gang na makapasok sa karatig na mga bahay upang magnakaw ng mga kotse, alahas at anumang maaari nilang makuha.

“Nang dumating sila sa aking gate, sinabi ko, ‘Ako na ang susunod.’ Inilagay ko ang aking mga anak at asawa sa isang ligtas na silid kasama ang kanyang mga anak,” ani Jonathan.

“May dalang baril kami,” aniya. “Kaya sinabi ko sa kanya…sinumang pumasok sa dingding na iyon, kailangan naming ipagtanggol ang aming mga sarili.”

Ayon kay Jonathan, siya at ang kanyang kapitbahay ay nakipaglaban ng tatlong oras sa tinatayang 30 na tao na nagtatangkang makapasok sa kanyang bahay bago dumating ang mga awtoridad ng Haiti sa lugar.

“Ang populasyon na gumagawa ng kanilang sariling seguridad ngayon,” ani Jonathan, binanggit na napapataasan at lumalaganap ang paghihiganti. “Gumagawa ng lahat ang pulisya ng Haiti…upang kontrolin ang lugar.”

Overloaded ang Haiti ng tinatantiyang 200 na gang, karamihan ay , at bagamat maraming gang ay binubuo lamang ng ilang dosenang lalaki, naghahari ang mas malalaking gang tulad ng G-Pèp at ang Pamilya at mga Kaalyado ng G9 sa mapanganib na esfera na may libu-libong miyembro at hierarchical na network.

Noong nakaraang taon, apat na pinuno ng gang, kabilang si Jimmy Chérizier ng lider ng G-9, na pumirma sa isang truce upang wakasan ang sobrang karahasan at “magdala ng kapayapaan at seguridad sa isla.”

Ngunit sa ilalim ng tinatayang truce, lalo lamang lumala ang karahasan.

Sa loob ng maraming taon, nakatutok lamang ang karahasan ng gang sa Cité Soleil na komunidad, ngunit ang pag-atake sa dalawang gated na komunidad na may mataas na antas na linggo na ito ay nagpapakita na lumawak na sa lahat ng sulok ng Port-au-Prince ang karahasan.

“Hindi tayo tatagal ng higit sa isang linggo,” babala ni Jonathan, sinasabi ang tanging pag-asa ng Haiti upang maibalik ang kapayapaan mula sa karahasan ng gang ay ang internasyonal na tropa sa lupa.

Inilahad ng Kenya ang 1,000 pulis na lakas sa ilalim ng Multinational Security Support Mission upang matulungan ang pagpigil sa mga gang.

Ngunit sumunod sa biglaang pagreresign ni nakaraang linggo, inihinto muna ng bansang Aprikano ang pagdeplina hangga’t hindi itinatag ang bagong pamahalaan.

Si Jonathan, kung saan ang asawa at anak ay Amerikano, may visa sa US. Aniya ang kanyang tanging layunin ay makalabas ng Haiti ang kanyang pamilya.

Sinabi ng State Department noong Miyerkules na nagsimula silang gamitin ang government-chartered mula Port-au-Prince patungong Santo Domingo sa Dominican Republic. Ayon kay spokesperson Vedant Patel, ang bilang ng mga Amerikano na naglagay ng impormasyon sa website ng State Department upang humingi ng tulong sa Haiti ay “lumalapit sa 1,600” matapos sabihin na ang bilang ay nasa 1,000 noong nakaraang linggo.

Inatasan ang lahat ng Amerikano sa Haiti na kumpletuhin ang upang maisaayos ng State Department ang kanilang pag-evacuate.